پیش‌بینی وضعیت هوا در بالاترین لایه‌های جو

کارشناسان در حال تلاش برای پیش‌بینی وضعیت جوی در بالاترین لایه جو به نام "یونوسفر" هستند. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، در اغلب پیش‌بینی‌های وضع هوا تنها تا حدود ‪ ۱۰‬کیلومتر از جو بالای زمین که ابرها در آن حرکت کرده و طوفانها در آن شکل می‌گیرند، بررسی می‌شوند، اما هم‌اکنون محققان دانشگاه "ایلینویز" در آمریکا در حال تهیه روشی جدید برای پیش‌بینی وضعیت جو در لایه "یونوسفر" هستند که در ارتفاع ‪ ۷۲‬کیلومتری تا ‪ ۹۶۰‬کیلومتری از سطح زمین قرار گرفته‌است. لایه "یونوسفر" از جو زمین در پی برخورد مستقیم با پرتوهای خورشیدی به شدت یونیزه می‌شود و نام آن نیز به همین علت "یونوسفر" تعیین شده‌است. به نقل از ایرنا، وضعیت جو در این ارتفاعات می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر ارتباطات مخابراتی ماهواره‌ای، سفرهای هوایی و نیز شبکه‌های توزیع برق در زمین داشته باشد. با این وجود روشهای پیش‌بینی وضعیت هوا در لایه "یونوسفر" از جو هنوز پیشرفت چندانی نکرده و هم‌اکنون تنها پیش‌بینی وضعیت این ناحیه از جو برای یک تا دو ساعت آینده ممکن است و دقت پیش‌بینی وضعیت جو در این ارتفاعات زیاد، مشابه دقت پیش‌بینی‌های جوی عادی در پنجاه سال قبل است. وضعیت جو در این ارتفاعات به شدت از فعالیتهای خورشید تاثیر می‌گیرد و به همین علت محققان دانشگاه "ایلیونز" با همکاری محققان دانشگاه "کورنل" و نیز "ویرجینیا تک" در مطالعه‌ای جدید تلاش می‌کنند فعالیتهای خورشیدی را ثبت کرده و تاثیر آنها را بر وضعیت بالاترین لایه‌های جو زمین بسنجند. تشعشعات خورشیدی شدید که از لایه یونوسفر عبور می‌کنند می‌توانند در عملکرد ماهواره‌های مخابراتی اختلال ایجاد کرده و سبب قطعی‌های گسترده برق در زمین شوند. یک طوفان خورشیدی در سال ‪ ۲۰۰۳‬از یک سو سبب قطع برق هزاران خانوار در کشور سوئد شد و از سوی دیگر امواج رادیویی و نیز برنامه‌های پروازهای هواپیماها در زمین را مختل کرد. هم‌اکنون دانشمندان دانشگاه "ایلینویز" به روش جدیدی دست یافته‌اند که به کمک آن می‌توان با روشهایی مشابه پیش‌بینی عادی وضعیت جوی، وضعیت جو در لایه "یونوسفر" را پیش‌بینی کرد. در این روش با دوربینهای دیجیتالی خاص و بر فراز نواحی استوایی زمین از پدیده تابش نور توسط جو زمین تصویربرداری می‌شود. جو زمین به صورت طبیعی در پدیده‌ای به نام "ایرگلو"(‪ (Airglow‬همواره نور بسیار ضعیفی از خود منتشر می‌کند که این نور ضعیف در شب هنگام در آسمانهای تاریک قابل رویت است. دانشمندان هم‌اکنون متوجه شده‌اند که وضعیت جو در لایه یونوسفر بر میزان تابش این نور از جو ارتباط دارد. بدین‌ترتیب محققان با استفاده از دوربینهای خاص از یک رصدخانه در کشور شیلی از تابشهای جو عکسبرداری می‌کنند و سپس از این عکسها برای پیش‌بینی وضعیت جوی در لایه یونوسفر استفاده می‌کنند. این پیش‌بینی‌ها می‌تواند جهت پیش‌گیری آسیب‌دیدگی ماهواره‌ها، شبکه‌های برق و تجهیزات رادیویی مورد استفاده قرار بگیرد.